Bugün, 4 Temmuz 2025 Cuma
İçişleri Bakanlığı’na bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), afetler sonrası bina hasar tespitine ilişkin genel kuralları düzenleyen yeni yönetmeliği Resmi Gazete’de duyurdu. Yönetmelik, 22 Aralık 2025’ten itibaren yürürlüğe girecek.
ANKARA (İGFA) - İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), afetler sonrası bina ve bina türü yapıların hasar tespitine dair usul ve esasları belirleyen “Afetler Sonrası Bina Hasar Tespiti Yapılmasına İlişkin Genel Kurallar Hakkında Yönetmelik”i yayımladı.
Yönetmelik, deprem, sel, yangın gibi afetler nedeniyle binalarda oluşan hasarların gözlemsel yöntemlerle tespit edilmesine yönelik standartları düzenliyor.
Bina ve bina türü yapıların hasar tespit süreçlerini kapsayan yönetmelik, karayolları, köprüler, barajlar, nükleer tesisler, tescilli kültür varlıkları gibi özel yapıları ise kapsam dışı bırakıyor.
HASAR TESPİT SÜREÇLERİ
Hasar tespiti, afet etkisi belirleme, ilk hasar tespit ve itiraz hasar tespit olmak üzere üç aşamada gerçekleştirilecek. Afet etkisi belirleme çalışmaları, afetin genel hayata etkisini değerlendirmek için 15 gün içinde tamamlanacak. İlk hasar tespit, genel hayata etkili afet bölgesi kararı sonrası başlayacak ve 15-90 gün içinde sonuçlanacak. İtiraz hasar tespit çalışmaları ise itiraz süresinin ardından 45 gün içinde tamamlanacak.
İtiraz süreleri, acil yıktırılacak binalar için 3 gün, diğer binalar için 30 gün olarak belirlendi.
HASAR DERECELENDİRMESİ
Binalar, hasarsız, az hasarlı, orta hasarlı, ağır hasarlı, acil yıktırılacak, yıkık, değerlendirme dışı, girilemeyen, tespit edilemedi ve kapsam dışı olmak üzere 10 kategoride sınıflandırılacak.
Hasar derecelendirmesi, sadece son afetin yol açtığı hasarlara odaklanacak; ekonomik ömrünü tamamlamış binalar ya da afet dışı kusurlar dikkate alınmayacak.
Deprem, sel ve yangın afetleri için ayrı yöntemler (EK-1, EK-2, EK-3) kullanılacak.
Hasar tespit ekipleri, en az bir inşaat mühendisi olmak üzere inşaat mühendisleri, mimarlar ve inşaat teknikerlerinden oluşacak. Ekipler, yılda en az bir kez eğitim alacak. Diğer meslek gruplarının hazırladığı raporlar geçerli sayılmayacak.
BOŞALTMA VE YIKIM SÜREÇLERİ
Acil yıktırılacak binalar 10 gün, ağır hasarlı binalar 1 yıl içinde yıkılacak. Orta hasarlı binaların yıkımı ise ilgili mevzuata göre düzenlenecek. Boşaltma ve yıkım işlemleri, mülki idare amirleri tarafından koordine edilecek ve mahallinde ilan edilecek. Listeler, bilişim ortamında da yayımlanacak.
Hasar tespitinde drone ve hava araçlarına entegre elektro-optik/kızılötesi kameralar ile sensörler ve yazılımlar kullanılabilecek. Veriler, ortak bilişim altyapısında arşivlenecek.
Kamu binaları ve tescilli kültür varlıklarında hasar tespiti ayrı raporlanacak, güçlendirme ve yıkım işlemleri ilgili kurumlarca yürütülecek.
İnşaat halindeki binalar fiilen kullanılmıyorsa hasar tespiti yapılmayacak, tehlike arz ediyorsa acil yıktırılacak.
Yıkık binalar enkaz kaldırılmışsa tutanakla hasar derecesi belirlenecek.
Tapu beyanı ise orta ve ağır hasarlı binalar tapuda işaretlenecek, güçlendirme veya yıkım sonrası bu işaret kaldırılacak.
Hasar tespiti, yalnızca afetin yol açtığı hasarları değerlendirecek; binaların gelecekteki afetlere dayanıklılığı veya risk analizi kapsam dışı olacak. Hasar tespit ekipleri, başka afetlerden kaynaklı hasarlardan sorumlu tutulmayacak. Çalışmalar, günlük icmallerle AFAD’a raporlanacak.
Yönetmelik, afet sonrası hasar tespit süreçlerini standartlaştırarak hızlı ve etkin müdahaleyi amaçlıyor. AFAD, yönetmeliğin uygulanmasından sorumlu olacak.
Söz konusu yönetmeliğin detaylarına ulaşmak için tıklayabilirsiniz
